Dụng cụ cắt là yếu tố then chốt trong gia công kim loại, quyết định trực tiếp đến chất lượng và độ chính xác của sản phẩm. Việc hiểu rõ cấu tạo và các mặt của dụng cụ cắt là nền tảng quan trọng để lựa chọn và sử dụng dụng cụ cắt hiệu quả. Bài viết này sẽ đi sâu vào cấu tạo, các mặt và vai trò của từng mặt trên dụng cụ cắt.
 

1. Cấu tạo chung của dụng cụ cắt

• Dụng cụ cắt, ví dụ như dao tiện hay dao bào, thường có cấu tạo gồm hai phần chính:
  • Đầu dao (A):
    • Là phần trực tiếp tham gia vào quá trình cắt gọt.
    • Chứa lưỡi cắt và các mặt tiếp xúc với phôi và phoi.
  • Thân dao (B):
    • Là phần dùng để kẹp chặt dao vào giá dao trên máy công cụ.
    • Đảm bảo dao được giữ vững trong quá trình gia công.

2. Các mặt trên dụng cụ cắt

• Mặt trước (1):
  • Là bề mặt tiếp xúc trực tiếp với phoi.
  • Có vai trò thoát phoi ra khỏi vùng cắt.
  • Hình dạng và góc độ của mặt trước ảnh hưởng đến quá trình hình thành phoi và lực cắt.
• Mặt sau chính (2):
  • Là bề mặt đối diện với bề mặt đang gia công của phôi.
  • Giảm ma sát giữa dao và bề mặt gia công.
  • Ảnh hưởng đến độ bóng bề mặt gia công và tuổi bền của dao.
• Mặt sau phụ (3):
  • Tương tự như mặt sau chính, nhưng tiếp xúc với bề mặt gia công phụ.
  • Đảm bảo chất lượng bề mặt gia công phụ.
• Mặt đáy (4):
  • Là mặt tì của dao trên đài gá dao.
  • Đảm bảo dao được định vị chính xác.
• Lưỡi cắt chính:
  • Là giao tuyến giữa mặt trước và mặt sau chính.
  • Thực hiện quá trình cắt gọt chính.
• Lưỡi cắt phụ:
  • Là giao tuyến giữa mặt trước và mặt sau phụ.
  • Tham gia vào quá trình cắt gọt phụ.
• Mũi dao:
  • Là điểm giao nhau của lưỡi cắt chính và lưỡi cắt phụ.
  • Quyết định hình dạng và độ chính xác của chi tiết gia công.

3. Các bề mặt hình thành trong quá trình gia công

• Bề mặt cần gia công (1):
  • Là bề mặt phôi trước khi được gia công.
  • Là bề mặt cần loại bỏ vật liệu để đạt được hình dạng mong muốn.
• Bề mặt đang gia công (2):
  • Là bề mặt phôi đang được lưỡi cắt chính tác động vào.
  • Là bề mặt phoi đang được hình thành.
• Bề mặt đã gia công (3):
  • Là bề mặt phôi sau khi đã được gia công.
  • Là bề mặt đạt được hình dạng và độ chính xác yêu cầu.

4. Ảnh hưởng của các mặt dao đến quá trình gia công

• Mặt trước:
  • Góc trước lớn giúp giảm lực cắt, nhưng làm yếu lưỡi cắt.
  • Góc trước nhỏ tăng lực cắt, nhưng tăng độ bền lưỡi cắt.
• Mặt sau:
  • Góc sau lớn giảm ma sát, nhưng làm yếu lưỡi cắt.
  • Góc sau nhỏ tăng ma sát, nhưng tăng độ bền lưỡi cắt.
• Lưỡi cắt:
  • Độ sắc của lưỡi cắt ảnh hưởng đến lực cắt và chất lượng bề mặt gia công.
  • Hình dạng lưỡi cắt ảnh hưởng đến hình dạng phoi và quá trình cắt.

Hiểu rõ cấu tạo và vai trò của từng mặt trên dụng cụ cắt giúp người vận hành lựa chọn và sử dụng dụng cụ cắt phù hợp, tối ưu hóa quá trình gia công và đạt được chất lượng sản phẩm cao.