Gia công cắt gọt kim loại là một quá trình công nghệ không thể thiếu trong ngành cơ khí chế tạo máy. Bằng cách loại bỏ lớp vật liệu dư thừa (phoi) khỏi phôi liệu, chúng ta có thể tạo ra các chi tiết máy với hình dạng và kích thước chính xác theo yêu cầu. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm, vai trò, các phương pháp gia công cắt gọt kim loại phổ biến và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình gia công.
 

1. Khái niệm và vai trò của gia công cắt gọt kim loại

• Khái niệm:
  • Gia công cắt gọt kim loại là quá trình tạo hình sản phẩm bằng cách loại bỏ vật liệu dư thừa khỏi phôi liệu thông qua sự tương tác giữa dụng cụ cắt và phôi.
  • Quá trình này được thực hiện trên các máy công cụ, sử dụng các dụng cụ cắt chuyên dụng.
• Vai trò:
  • Tạo ra các chi tiết máy với độ chính xác cao về kích thước, hình dạng và độ bóng bề mặt.
  • Gia công được các chi tiết có hình dạng phức tạp, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật khắt khe.
  • Là quá trình gia công cuối cùng, quyết định chất lượng và độ chính xác của sản phẩm.
  • Chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất máy móc, thể hiện tầm quan trọng của nó trong ngành cơ khí.

2. Các phương pháp gia công cắt gọt kim loại phổ biến

• Tiện:
  • Gia công chi tiết hình trụ, côn, ren bằng cách quay phôi và di chuyển dao dọc theo phôi.
  • Sử dụng máy tiện để thực hiện quá trình này.
• Phay:
  • Gia công các bề mặt phẳng, rãnh, lỗ bằng cách quay dao phay và di chuyển phôi hoặc dao theo các hướng khác nhau.
  • Sử dụng máy phay để thực hiện quá trình này.
• Khoan:
  • Tạo lỗ trên phôi bằng cách quay mũi khoan và di chuyển dọc theo trục lỗ.
  • Sử dụng máy khoan để thực hiện quá trình này.
• Bào:
  • Gia công các bề mặt phẳng, rãnh bằng cách di chuyển dao bào qua lại trên phôi.
  • Sử dụng máy bào ngang hoặc máy bào giường để thực hiện quá trình này.
• Mài:
  • Gia công tinh các bề mặt bằng cách sử dụng đá mài.
  • Sử dụng máy mài tròn ngoài hoặc máy mài phẳng để thực hiện quá trình này.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình gia công cắt gọt kim loại

• Vật liệu phôi:
  • Tính chất cơ học của vật liệu phôi (độ cứng, độ dẻo, độ bền) ảnh hưởng đến lực cắt, tốc độ cắt và chất lượng bề mặt gia công.
• Dụng cụ cắt:
  • Vật liệu, hình dạng và kích thước của dụng cụ cắt ảnh hưởng đến khả năng cắt, tuổi bền và chất lượng bề mặt gia công.
• Chế độ cắt:
  • Tốc độ cắt, lượng chạy dao và chiều sâu cắt ảnh hưởng đến lực cắt, nhiệt độ cắt, năng suất và chất lượng bề mặt gia công.
• Máy công cụ:
  • Độ cứng vững, độ chính xác và khả năng điều khiển của máy công cụ ảnh hưởng đến độ chính xác và chất lượng bề mặt gia công.
• Dung dịch làm mát:
  • Dung dịch làm mát giúp giảm nhiệt độ cắt, bôi trơn và rửa trôi phoi, ảnh hưởng đến tuổi bền dụng cụ và chất lượng bề mặt gia công.

4. Ứng dụng của gia công cắt gọt kim loại

• Chế tạo máy:
  • Gia công các chi tiết máy, khuôn mẫu, dụng cụ.
• Ngành ô tô:
  • Gia công các chi tiết động cơ, khung gầm, hệ thống truyền động.
• Ngành hàng không vũ trụ:
  • Gia công các chi tiết máy bay, tàu vũ trụ.
• Ngành đóng tàu:
  • Gia công các chi tiết thân tàu, động cơ tàu.
• Ngành điện tử:
  • Gia công các chi tiết linh kiện điện tử, vỏ thiết bị.

Gia công cắt gọt kim loại là một quá trình công nghệ quan trọng, đóng vai trò nền tảng trong ngành cơ khí chế tạo máy. Việc nắm vững các nguyên lý, phương pháp và yếu tố ảnh hưởng đến quá trình gia công là rất quan trọng để tạo ra các sản phẩm chất lượng cao.