Khuyết tật hàn là những sai lệch so với yêu cầu kỹ thuật trong quá trình hàn, ảnh hưởng đến chất lượng và độ bền của mối hàn. Việc nhận biết, phân loại và tìm hiểu nguyên nhân gây ra khuyết tật hàn là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm hàn. Bài viết này sẽ đi sâu vào các dạng khuyết tật hàn, nguyên nhân gây ra chúng và hậu quả của chúng.
 

1. Các dạng khuyết tật hàn

Khuyết tật hàn được chia thành hai nhóm chính:

• Khuyết tật bên ngoài:
  • Là những khuyết tật có thể quan sát được bằng mắt thường hoặc các dụng cụ đo đơn giản.
  • Bao gồm:
    • Kích thước và tiết diện ngang của mối hàn không đúng thiết kế.
    • Mối hàn không đều.
    • Nứt bề mặt.
    • Rỗ xỉ hoặc rỗ khí trên bề mặt.
    • Sai lệch trục chi tiết (trong hàn điện tiếp xúc).
    • Thủng nứt điểm hàn (trong hàn điểm và hàn đường).
• Khuyết tật bên trong:
  • Là những khuyết tật nằm sâu bên trong mối hàn, không thể quan sát bằng mắt thường.
  • Bao gồm:
    • Không ngấu.
    • Rỗ khí.
    • Rỗ co.
    • Rỗ xỉ.
    • Nứt bên trong.
    • Quá nhiệt.
    • Vùng ảnh hưởng nhiệt quá lớn.
    • Sai lệch tổ chức kim loại.

2. Nguyên nhân gây ra khuyết tật hàn

Các khuyết tật hàn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Tay nghề thợ hàn:
  • Thợ hàn thiếu kinh nghiệm hoặc không được đào tạo bài bản.
  • Thao tác hàn không chính xác.
  • Không tuân thủ đúng quy trình hàn.
• Chuẩn bị mối hàn:
  • Bề mặt vật liệu hàn không được làm sạch kỹ.
  • Khe hở hàn không đúng kích thước.
  • Gá lắp chi tiết hàn không chính xác.
• Vật liệu hàn:
  • Que hàn hoặc dây hàn không đảm bảo chất lượng.
  • Vật liệu hàn không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật.
  • Sự sai lệch của thành phần hóa học vật liệu hàn.
• Chế độ hàn:
  • Cường độ dòng điện, điện áp, tốc độ hàn không phù hợp.
  • Nhiệt độ hàn không đúng.
  • Sự không phù hợp trong việc lựa chọn loại khí bảo vệ.
• Kết cấu hàn:
  • Thiết kế mối hàn không hợp lý.
  • Ứng suất dư trong mối hàn.

3. Hậu quả của khuyết tật hàn

Khuyết tật hàn có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

• Giảm độ bền và tuổi thọ của kết cấu hàn:
  • Khuyết tật làm giảm khả năng chịu tải của mối hàn.
  • Mối hàn dễ bị phá hủy khi chịu tác động của lực hoặc nhiệt.
• Gây ra sự cố và tai nạn:
  • Kết cấu hàn bị hỏng có thể gây ra sự cố trong quá trình vận hành.
  • Tai nạn lao động có thể xảy ra khi kết cấu hàn bị phá hủy đột ngột.
• Tăng chi phí sửa chữa và thay thế:
  • Sửa chữa các mối hàn bị khuyết tật tốn nhiều thời gian và chi phí.
  • Thay thế các kết cấu hàn bị hỏng có thể gây ra tổn thất lớn.
• Ảnh hưởng đến uy tín của nhà sản xuất:
  • Sản phẩm hàn kém chất lượng làm ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của nhà sản xuất.

Việc kiểm soát chặt chẽ quá trình khuyết tật hàn và kiểm tra kỹ lưỡng các mối hàn là rất quan trọng để đảm bảo chất lượng và độ bền của kết cấu hàn.