Máy Tiện - "Vua" Của Gia Công Cơ Khí Chính Xác
Máy tiện là một trong những loại máy công cụ phổ biến nhất trong ngành cơ khí chế tạo máy, chiếm tới 40-50% số lượng máy trong các nhà máy cơ khí. Với khả năng gia công đa dạng các bề mặt tròn xoay, máy tiện đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các chi tiết máy móc, thiết bị và dụng cụ. Bài viết này sẽ đi sâu vào công dụng, phân loại, cấu tạo và các phương pháp gia công trên máy tiện.
.jpg)
1. Công dụng và phân loại máy tiện
-
Công dụng:
-
Gia công mặt tròn xoay ngoài và trong (lỗ).
-
Gia công mặt trụ, mặt côn, mặt định hình.
-
Gia công các loại ren (tam giác, thang, vuông...).
-
Gia công mặt phẳng ở mặt đầu hoặc cắt đứt.
-
Khoan lỗ, doa lỗ.
-
Gia công các bề mặt không tròn xoay nhờ cơ cấu đặc biệt hoặc đồ gá.
-
Phân loại:
-
Theo khối lượng:
-
Máy tiện nhẹ: ≤ 500 kg.
-
Máy tiện trung bình: ≤ 4000 kg.
-
Máy tiện nặng: ≤ 50 tấn.
-
Máy tiện siêu nặng: ≤ 400 tấn.
-
Theo công dụng:
-
Máy tiện ren vít vạn năng: Gia công các loại ren và các công việc tiện.
-
Máy tiện nhiều dao (máy tiện Revonre): Gia công đồng thời bằng nhiều dao.
-
Máy tiện tự động và bán tự động: Thực hiện các thao tác tự động hoàn toàn hoặc một phần.
-
Máy tiện chuyên dùng: Gia công một số bề mặt nhất định.
-
Máy tiện đứng (máy tiện cụt): Gia công các chi tiết có đường kính lớn.
2. Máy tiện ren vít vạn năng
-
Cấu tạo:
-
Ụ trước (hộp trục chính và hộp tốc độ).
-
Ụ sau.
-
Hộp bàn xe dao (tạo lượng chạy dao).
-
Thân máy (gá đặt các bộ phận).
-
Phụ tùng: mâm cặp (3 chấu, 4 chấu), mũi tâm, giá đỡ (luynet).
-
Nguyên lý hoạt động:
-
Phôi quay tròn, dao di chuyển tịnh tiến để cắt gọt vật liệu.
-
Điều chỉnh tốc độ quay của phôi và lượng chạy dao để đạt được bề mặt gia công mong muốn.
3. Dao tiện và sơ đồ cắt
-
Các loại dao tiện:
-
Dao tiện đầu thẳng: Gia công mặt trụ hoặc côn ngoài.
-
Dao tiện đầu cong: Gia công mặt đầu hoặc mặt trụ trong.
-
Mũi khoan: Khoan lỗ trên phôi tiện.
-
Dao định hình: Gia công các bề mặt định hình.
-
Sơ đồ cắt:
-
Chuyển động chính: Chuyển động quay tròn của phôi.
-
Chuyển động chạy dao: Chuyển động tịnh tiến của dao.
4. Các phương pháp gia công trên máy tiện
-
Gia công mặt côn:
-
Dùng dao rộng bản: Gia công đoạn côn ngắn.
-
Quay bàn dao trên: Gia công đoạn côn ngắn, góc nghiêng nhỏ.
-
Đánh lệch ụ động: Gia công đoạn côn dài, góc nghiêng nhỏ.
-
Gia công ren:
-
Phương pháp (a): Cắt ren nhỏ, hai lưỡi cùng cắt.
-
Phương pháp (b) và (c): Cắt ren lớn, dao ăn nghiêng theo một mép.
-
Gia công các bề mặt khác:
-
Gia công mặt trụ, mặt đầu: Phương pháp đơn giản.
-
Gia công lệch tâm, côn trong và ngoài, các mặt ren: Kỹ thuật riêng.
Máy tiện là một công cụ đa năng và quan trọng trong ngành cơ khí chế tạo máy. Việc nắm vững cấu tạo, nguyên lý hoạt động và các phương pháp gia công trên máy tiện giúp người vận hành tạo ra các chi tiết máy móc với độ chính xác và chất lượng cao.