1. Giới thiệu

Nước thải sinh hoạt là một trong những nguồn ô nhiễm lớn đối với môi trường nếu không được xử lý đúng cách. Theo QCVN 14:2025/BTNMT, nước thải sinh hoạt khi xả ra môi trường cần đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về pH, BOD5, COD, tổng chất rắn lơ lửng (TSS), amoni, tổng nitơ, tổng phốt pho, coliform, sunfua, dầu mỡ và các chất hoạt động bề mặt anion.

Để đảm bảo nước thải sau xử lý đạt tiêu chuẩn, các doanh nghiệp, khu dân cư, nhà máy xử lý nước thải cần áp dụng các công nghệ phù hợp. Dưới đây là các công nghệ xử lý nước thải sinh hoạt phổ biến hiện nay.
 

2. Công nghệ xử lý cơ học

2.1. Nguyên lý xử lý cơ học

Công nghệ xử lý cơ học là bước tiền xử lý trong hệ thống xử lý nước thải, giúp loại bỏ các chất rắn không tan, chất lơ lửng và dầu mỡ bằng phương pháp vật lý.

2.2. Các phương pháp xử lý cơ học phổ biến

• Song chắn rác: Loại bỏ rác thô như túi nylon, vỏ chai nhựa, lá cây, các vật thể rắn lớn.
• Lắng cát: Loại bỏ cát, sạn, đất sét có kích thước nhỏ để tránh làm hư hỏng bơm và thiết bị xử lý phía sau.
• Bể lắng sơ cấp: Giúp tách các hạt chất rắn có kích thước lớn hơn 0,2 mm bằng trọng lực.
• Tách dầu mỡ: Dùng các thiết bị tách dầu mỡ giúp loại bỏ dầu, mỡ động thực vật có trong nước thải.

2.3. Ứng dụng thực tế

Công nghệ cơ học thường được áp dụng trong hệ thống xử lý nước thải tại các nhà hàng, khách sạn, khu dân cư và nhà máy sản xuất thực phẩm.

3. Công nghệ xử lý hóa học

3.1. Nguyên lý xử lý hóa học

Công nghệ này sử dụng các phản ứng hóa học để loại bỏ các chất ô nhiễm trong nước thải, đặc biệt là các kim loại nặng, hợp chất hữu cơ độc hại, chất hoạt động bề mặt.

3.2. Các phương pháp xử lý hóa học phổ biến

• Keo tụ - tạo bông: Sử dụng phèn nhôm (Al2(SO4)3), PAC, FeCl3 để kết dính các hạt lơ lửng thành bông cặn lớn hơn, dễ lắng hơn.
• Trung hòa pH: Điều chỉnh pH bằng axit hoặc bazơ để đảm bảo nước thải đạt ngưỡng quy định (5 - 9).
• Oxy hóa - khử: Sử dụng hóa chất như clo, ozone, hydro peroxide để phân hủy các chất hữu cơ độc hại, khử màu và khử mùi.
• Kết tủa hóa học: Sử dụng các chất phản ứng để loại bỏ kim loại nặng như chì (Pb), kẽm (Zn), đồng (Cu).

3.3. Ứng dụng thực tế

Công nghệ hóa học thường áp dụng trong các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, sản xuất dệt nhuộm, giấy và bột giấy, xử lý nước thải bệnh viện.

4. Công nghệ xử lý sinh học

4.1. Nguyên lý xử lý sinh học

Xử lý sinh học dựa trên hoạt động của vi sinh vật để phân hủy các hợp chất hữu cơ trong nước thải. Công nghệ này chia thành hai nhóm chính: xử lý hiếu khí và xử lý kỵ khí.

4.2. Xử lý sinh học hiếu khí

• Bùn hoạt tính: Dùng vi sinh vật hiếu khí để phân hủy chất hữu cơ trong bể aerotank.
• Lọc sinh học: Nước thải đi qua lớp vật liệu lọc có vi sinh vật phát triển giúp loại bỏ BOD5, COD.
• Bể SBR (Sequencing Batch Reactor): Hệ thống xử lý theo mẻ, giúp loại bỏ chất hữu cơ và nitơ hiệu quả.
• Màng sinh học MBR (Membrane Bioreactor): Kết hợp bùn hoạt tính với màng lọc giúp tách nước sạch hơn.

4.3. Xử lý sinh học kỵ khí

• Bể UASB (Upflow Anaerobic Sludge Blanket): Vi sinh vật kỵ khí phân hủy chất hữu cơ thành khí methane (CH4), CO2.
• Bể Biogas: Ứng dụng cho các trang trại chăn nuôi, sản xuất khí đốt từ chất thải hữu cơ.

4.4. Ứng dụng thực tế

• Xử lý hiếu khí: Áp dụng cho nước thải có BOD5/COD thấp như nước thải sinh hoạt, chế biến thực phẩm.
• Xử lý kỵ khí: Phù hợp với nước thải có nồng độ ô nhiễm cao như nước thải chăn nuôi, chế biến thủy sản.

5. Ứng dụng thực tế của các công nghệ xử lý nước thải sinh hoạt

Dưới đây là một số ví dụ về ứng dụng của từng công nghệ trong xử lý nước thải sinh hoạt:

• Chung cư, khu đô thị: Sử dụng hệ thống xử lý sinh học hiếu khí (bể SBR, MBR) kết hợp với xử lý cơ học và hóa học.
• Nhà hàng, khách sạn: Cần hệ thống tách dầu mỡ, xử lý sinh học hiếu khí để xử lý nước thải chứa dầu mỡ và chất hữu cơ cao.
• Nhà máy sản xuất thực phẩm: Sử dụng công nghệ UASB để phân hủy chất hữu cơ cao, kết hợp với bể MBR để xử lý triệt để BOD5, COD.
• Trang trại chăn nuôi: Áp dụng hệ thống Biogas để tận dụng khí methane, giảm ô nhiễm môi trường.

6. Kết luận

Áp dụng các công nghệ xử lý nước thải sinh hoạt phù hợp giúp doanh nghiệp, khu dân cư đảm bảo nước thải đầu ra đạt tiêu chuẩn QCVN 14:2025/BTNMT, góp phần bảo vệ môi trường, sức khỏe con người và tránh các chế tài xử phạt.

Lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp cần dựa trên đặc tính nước thải, quy mô xử lý và yêu cầu về chi phí vận hành. Doanh nghiệp cần đầu tư hệ thống xử lý hiện đại để tối ưu hiệu suất và tuân thủ quy chuẩn môi trường.

Nếu bạn cần tư vấn về giải pháp xử lý nước thải sinh hoạt, hãy liên hệ ngay với chúng tôi!